Wat is een Sherpa? En waarom moet je er een inhuren in Nepal?

Je hebt misschien wel eens een bekende horen praten over een prachtige trekking in Nepal. Tijdens de tocht werden ze vergezeld door een gids en een sherpa. Wat is een sherpa en waarom gaat deze mee op trektocht in Nepal? In deze blog leg ik je uit waar de naam vandaan komt en welke meerwaarde ze hebben voor al jouw trekkings in de Himalaya.

Sherpa’s zijn mensen die hoog in de Himalay leven en vooral bekend zijn geworden doordat ze bergbeklimmers van over de hele wereld helpen om de top van Mount Everest te bereiken. De bevolking dankt hun naam aan de TIbetaanse woorden voor ‘oosterse mensen’.

Hoe het kan dat deze mensen zo’n belangrijke rol spelen in het hedendaagse toerisme van Nepal en Tibet leg ik uit in dit artikel.

Geschiedenis van de Sherpa’s

De Sherpa bevolking leeft al honderden jaren op grote hoogte in het hart van de Himalaya. Ze waren nomaden die ook wel bekend staan onder de naam Sharwa. Het volk bestaat tegenwoordig uit ongeveer 150.000 vrouwen, kinderen en mannen die hoog in de bergen van Nepal en Tibet leven.

De naam Sherpa betekent zoiets als ‘oosterse mensen’ en heeft het volk gekregen omdat ze komen uit de regio Khams wat in oost Tibet ligt. In de 15e eeuw trok het volk weg uit deze regio en vestigden ze zich in Nepal in de Solukhumbu regio. Hier kwamen ze rond van het verhandelen van zout, wol, rijst, yaks, koeien, aardappelen, gerst en boekweit.

Waar wonen de Sherpa’s?

Etnische sherpa’s vestigden zich in de bergen van de Solukhumbu-vallei in Nepal met de oudste gemeenschap in het dorp Pangboche. De vallei is nu een nationaal park en het dorp is een startpunt voor het beklimmen van de Mount Everest. Tegenwoordig leven er nog steeds veel Sherpa’s in de Mount Everest regio, maar er zijn ook gemeenschappen te vinden in Amerika, Australië en Duitsland.

Waarom zijn Sherpa’s goed in bergbeklimmen?

Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat de mitochondriën van de Sherpa’s veel efficienter omgaan met gebruik van zuurstof. Ze lijken op energiezuinige apparaten. Je krijgt meer energie voor minder brandstof, in dit geval zuurstof.

Op grote hoogte krijg je veel minder zuurstof uit de lucht dan op zeeniveau. De meeste klimmers gebruiken dan ook extra zuurstof wanneer ze in de death zone komen (boven 8000 meter).

Maar hoe komt het dat hun lichaam beter presteert dan een doorsnee bergbeklimmer uit Nederland? Er zijn 5 redenen waarom zij superieure bergbeklimmers zijn:

Sherpa’s hebben minder rode bloedcellen maar grotere hoeveelheden stikstofmonoxide. De lichamen van deze bevolking produceert geen overschot aan rode bloedcellen als reactie op een laag zuurstofgehalte, zoals we zien bij mensen die in lager gelegen gebieden wonen. Hun lichaam pompt wel meer stikstofmonoxide uit. Dit is een chemische stof die bloedvaten opent om een sterkere bloedstroom te bevorderen. Hierdoor zijn ze alert en energiek.
Ze maken efficiënter gebruik van zuurstof. Mitochondriën, zoals je je waarschijnlijk herinnert uit de biologieles op de middelbare school, zijn de krachtpatsers van de cel. Onderzoekers ontdekten dat de mitochondriën van de sherpa’s efficiënter waren in het gebruik van zuurstof om ATP te produceren, de energie die ons lichaam van energie voorziet.
Ook hebben Sherpa’s een beter vetverbrandend vermogen. Ja, het is om jaloers op te worden. Je spieren kunnen energie halen uit suiker of door vet te verbranden, dit wordt vetoxidatie genoemd. Meestal haalt ons lichaam energie uit vet. Als je sport of fysiek zwaar wordt, haalt je lichaam energie uit suikers, omdat het proces chemisch eenvoudiger is. Interessant genoeg hebben sherpa’s een lagere vetoxidatie, wat suggereert dat ze efficiënter zijn in het opwekken van energie uit vet.
Daarnaast hebben ze stabiele fosfocreatinespiegels. Fosfocreatine is een energiereserve die fungeert als een bescherming om spieren te helpen samentrekken wanneer ATP is uitgeput. In mensen zoals jij en ik storten de hoeveelheid fosfocreatinespiegels in na twee maanden op grote hoogte te hebben geleeft, maar in sherpa’s nemen de niveaus juist toe.
Tot slot hebben Sherpa’s een lage hoeveelheden vrije radicalen. Wanneer het lichaam een gebrek aan zuurstof heeft, kan het schadelijke vrije radicalen vormen die cellen en weefsels kunnen beschadigen. Voor mensen die op zeeniveau wonen, namen de niveaus van vrije radicalen in het begin snel toe op grote hoogte, terwijl de niveaus in sherpa’s erg laag bleven.

Dat is in het kort het recept voor een Super Sherpa. Bron: onderzoek van Xtreme Everest.

Wat is de meest beroemde Sherpa?

De meest bekende sherpa onder bergbeklimmers en outdoorliefhebbers is Tenzing Norgay (eigenlijke naam: Namgyal Wangdi). Hij beklom samen met Sir Edmund Hillary als eerste succesvol de top van Mount Everest in 1953. Op 29 mei van dit jaar om 11.30 uur in de ochtend zetten zij als eerste voet op het topje van de wereld.

Een andere beroemde Sherpa is Apa Sherpa, ook wel Super Sherpa genoemd. Hij heeft 22 keer Mount Everest beklommen. De eerste keer was in 1990 en de laatste keer in 2011, daarna is hij met pensioen gegaan. Tot 2017 had hij het record van meeste beklimmingen van Mount Everest samen met Phurba Tashi wat een andere zeer bekende Sherpa is.

Je hebt Phurba Tashi aan het werk kunnen zien in de Discovery Channel serie Everets: Beyond the Limit. In 2007 heeft hij zelfs 3 maal in 1 seizoen de Mount Everest beklommen. Dat is extreem veel voor een seizoen wat slechts enkele weken duurt.

In 2018 brak een andere Sherpa genaamd Kami Rita Sherpa het record van Apa Sherpa en Phurba Tashi.Hij heeft uiteindelijk op 7 mei 2021 een absoluut record gezet van 25 succesvolle beklimmingen.

Waarom riskeren de Sherpa’s hun leven voor bergbeklimmers?

Een groot aantal van de omgekomen bergbeklimmers op Everest zijn Sherpa’s. Waarom riskeren zijn hun leven voor het doel van wildvreemden?

Sherpa’s riskeren nog steeds hun leven tijdens de beklimming van Mount Everest omdat ze een inkomen willen verdienen voor hun gezin en familie. Maar ook om genoeg geld te sparen om hun eigen dromen te kunnen volgen. Tot slot eren zij graag de godin Miyolangsangma, dien op de top van de berg woont.

Heb ik een sherpa nodig om naar Everest Basecamp te lopen?

Hoewel het niet verplicht en strikt noodzakelijk is om een Sherpa in te huren voor jouw tocht naar basecamp van Mount Everest, ik raad het je wel aan. Deze mensen zijn betrouwbare gidsen die de weg op hun duim weten. Ze kunnen je helpen onderweg met het verkrijgen van eten en schoon drinkwater. Ook kunnen zij een deel van je bagage dragen, zodat jouw tocht lichter wordt.

De Sherpa helpt je graag onderweg, maar zal je ook de ruimte geven om te genieten van jouw reis. Bovendien zal hij zich net zoals jij trots voelen dat je de bestemming bereikt en weer heelhuids terugkomt aan het beginpunt in Lukla.

➽ Meer weten over Base Camp Trek naar de voet van de Mount Everest? Lees er alles over in dit artikel.