Waar begint de Camino de Santiago? Top 10 bekendste routes

Waar begint de meest bekende pelgrimsroute van Europa? Het lijkt een simpele vraag, maar het antwoord is vrij uitgebreid. Er zijn namelijk heel veel verschillende punten waarop de Camino begonnen wordt. Vele wandel- en fietswegen leiden naar Santiago de Compostela. Dat is meteen het mooie van deze trektocht. Je kunt in principe bij de voordeur van je huis beginnen te lopen er is altijd een pelgrimsroute in de buurt die uiteindelijk naar Santiago in Spanje leidt. 

Wanneer de meeste mensen het over de Camino hebben, dan bedoelen ze meestal de meest bekende route van de pelgrimstocht, de Camino Francés. De Franse weg begint in het Zuid-Franse stadje Saint-Jean-Pied-de-Port. De route loopt over de Pyreneeën, door Pamplona, Burgos en León richting Santiago de Compostela.

De meest bekende route van de Camino is dus de Camino Francés. Dat heeft zijn voordelen, maar het brengt ook nadelen met zich mee. Het is erg druk op de route. Wanneer je zoekt naar een rustige Camino naar Santiago, kun je beter een andere tocht uitzoeken. Bovendien is het in de zomermaanden erg warm in de binnenlanden. Een kustroute kan op dat moment een goede oplossing zijn. In deze blog leg ik de mooiste en bekendste routes en hun startpunt aan je voor. 

1. Camino Francés 
2. Camino Aragonés 
3. Camino del Norte 
4. Camino Primitivo 
5. Camino de Invierno
6. Camino Ingles
7. Camino Finisterre
8. Camino Mozárabe en de Vía de La Plata
9. Camino Sanabrés
10. Camino Portugues

1. Waar begint de Camino Francés

De Camino Francés begint in het Zuid-Franse gemeente Saint-Jean-Pied-de-Port gelegen in het departement Pyrénées-Atlantiques nabij de grens met Spanje. Het is een van de mooiste dorpen van Frankrijk, aldus Les Plus Beaux Villages de France. 

Korte geschiedenis van Saint-Jean-Pied-de-Port

De gemeente ontleent zijn naam aan Saint-Jean-Baptiste, de beschermheer van het dorp en aan de ligging aan de voet van de Pyreneeën en de poort naar Spanje. Sinds het ontstaan van deze plaats staat de geschiedenis in het teken van deze positie. De koning van Navarra richtte in de 12e eeuw het dorp op als versterkte vesting. In de 15e eeuw werd de oude stad ommuurd en versterkt met 4 torens, Porte de France, Porte de Navarre, Porte d’Espagne en Porte Saint-Jacques. In 1640 werd begonnen met de bouw van een citadel boven de stad naar plannen van Vauban maar deze werd helaas nooit helemaal afgebouwd. 

Voordat je vertrekt vanuit SJPDP neem een dag of dagdeel de tijd om het stadje te verkennen. Er zijn zoveel prachtige gebouwen te bewonderen. 

Waar loopt de Camino Francés langs?

De meest populaire pelgrimsroute naar Santiago de Compostela, de Camino Frances, loopt in 760 kilometer vanuit Saint-Jean-Pied-de-Port in één dag over de Pyreneeën naar Roncesvalles en vervolgens via Pamplona, Logroño, Santo Domingo de la Calzada, Burgos, Sahagún, León en Villafranca del Bierzo naar Santiago de Compostela.

Het is de meest bekende route vanuit Frankrijk door Spanje, bijna 55% van de wandelaars (2019) arriveert in Santiago de Compostela via (een deel) van deze weg. Het landschap is divers en je komt vele historische en monumentale plekken tegen onderweg. 

Wil je een ‘Compostela’ (bewijs van voltooien van de pelgrimstocht) ontvangen, dan moet je minimaal 100 kilometer lopen over één van de pelgrimsroutes. Veel pelgrims kiezen ervoor om in Sarria te starten, je loopt dan precies het gevraagde aantal kilometers. 

➽ Meer lezen of het aantal kilometers en dagen dat je onderweg bent? Lees dan deze blog

➽ Verkrijgbaar bij reisboekhandel De Zwerver voor €24,95

Bekijk ook de andere Camino Francés gidsen en kaarten bij De Zwerver. Ze hebben een uitgebreid assortiment voor zowel de wandelende als fietsende pelgrim.

2. Waar begint de Camino Aragonés

Camino Aragonés begint bij Col du Somport in de Spaanse Pyreneeën en loopt door het oude koninkrijk van Aragon via de Aragón rivier en de provincie Navarra naar Puente la Reina. Hier gaat de wandelroute na 162 kilometer verder in de Camino Francés. Een standbeeld met de tekst “vanaf hier worden alle wegen één” markeert de samenkomst van de wegen. 

De geschiedenis van de Camino Aragonés gaat terug naar de 11e eeuw. De eerste koningen van Aragón besloten om bereikbaarheid van het grondgebied te verbeteren door wegen te reconstrueren die al in gebruik waren sinds de Romeinse tijd, nieuwe wegen aan te leggen en bruggen te verbeteren. Deze verandering zorgde er mede voor dat er meer pelgrims en reizigers aankwamen in Col de Somport, een van de belangrijkste overgangen over de Pyreneeën.  

Waarom moet ik kiezen voor de Camino Aragonés?

Een goede reden om voor de Camino Aragonés te kiezen is de rust op dit deel van de Camino. Het is niet geheel duidelijk waarom deze route rustiger is dan de anderen. Je maakt een reis door prachtige middeleeuwse geschiedenis en landschappen waarbij bossen en velden elkaar afwisselen. Het zou kunnen dat pelgrims deze route vermijden door de hoogtes en mogelijke sneeuwval in de bergen. Bovendien is de route niet zo goed bewegwijzerd en bezaaid met accommodaties als bijvoorbeeld de Camino Francés. 

Maar als deze zaken je niet afschrikken, wat volgens mij ook niet nodig is, dan is het een prachtige route voor natuurliefhebbers, geschiedenis enthousiastelingen en rustzoekers. 

➽ Verkrijgbaar bij reisboekhandel De Zwerver voor €19,95

3. Waar begint Camino del Norte?

Camino del Norte, oftewel noord- of tunnelroute, begint in het Baskische Irún aan de Spaans-Franse grens. De route loopt door Cantabrië, Asturië en delen van Galicië naar Santiago de Compostela. De wandeltocht zit vol met verhalen en legendes omdat het delen van de oude Romeinse weg Via Agrippa volgt. 

De noordelijke route is langer (ongeveer 850 kilometer) en zwaarder dan meeste van de andere camino’s die naar Santiago leiden. De trektocht begint bij de Brug van Hendaye en loopt dan via San Sebastian, Zarautz, Guernica, Bilbao, Laredo, Santander, Santillana del Mar Comillas, Llanes en Ribadesella. Vanaf hier kun je kiezen voor de route langs Oviedo of langs Aviles en Luarca.

Is Camino del Norte een zware pelgrimstocht?

Camino del Norte is zwaarder dan andere camino’s. Dit komt mede door de lengte van ruim 850 kilometer en het constant stijgen en dalen bij de kust. Er worden meer hoogtemeters gemaakt dan op bijvoorbeeld de Camino Francés. De route is echter prima te lopen voor fitte wandelaars met een goede conditie. 

Wanneer je de route iets makkelijker wilt maken, kun je bagage transfers overwegen. Op deze manier hoef je altijd alleen maar een dagrugzak met de hoogst nodige spullen mee te dragen. Dit scheelt aanzienlijk in het aantal kilo’s dat je mee torst.

Een voordeel van de Camino del Norte is de temperatuur, deze is aangenamer dan landinwaarts tijdens de hete zomermaanden. Bovendien is het rustiger dan op de Camino Francés. Zorg ervoor dat je de route goed voorbereid er zijn behoorlijk wat alternatieve routes waar je uit moet kiezen. 

➽ Bekijk deze reisgids van Camino del Norte van Cicerone op de website van De Zwerver. Ze hebben ook kaarten en gidsen van andere uitgevers in het assortiment.

4. Waar begint de Camino Primitivo?

De Camino Primitivo, oftewel de oorspronkelijk camino naar Santiago, begint in Oviedo en gaat in Melide over in de Camino Francés voor het laatste stuk naar Santiago de Compostela. Deze relatief korte route van ongeveer 320 kilometer kun je in twee weken lopen. Vaak wordt deze pelgrimstocht gecombineerd met Camino del Norte. 

Door de vele hoogtemeters is deze trektocht geschikt voor mensen met een goede wandelconditie en doorzettingsvermogen. Wie eraan begint wordt vanzelf beloond met prachtige vergezichten en landschappen. Je kunt rekenen op spectaculairste uitzichten van heel Asturias en Galicia. 

Waar loopt de Camino Primitivo langs?

De route begint bij de kathedraal in Oviedo en loopt langs Tineo, Grandas de Salime, A Fonsagrada, Lugo en Melide naar Santiago de Compostela. Vanaf Melide komt de Camino Primitivo samen met de Camino Francés voor de laatste 3 etappes naar de kathedraal van Santiago. 

Korte geschiedenis van de Primitivo

Veel pelgrims zien Camino Primitivo als de originele eerste pelgrimsroute naar Santiago de Compostela omdat de eerste pelgrim, Alfonso II van Asturië, de route heeft genomen. In 814 heeft deze koning zijn paleis verlaten om naar Santiago de Compostela (Mount Libredón) te lopen. Hij heeft een altaar voor St James laten bouwen waar de route later naar vernoemd is. 

➽ Je kunt deze reisgids van Rother en andere reisgidsen van de Camino Primitivo vinden bij reisboekhandel De Zwerver.

5. Waar begint Camino de Invierno?

Camino de Invierno begint in Ponferrada en leidt over een zeer oude route die gebruikt werd door pelgrims om Galicië binnen te komen in de winter. De moeilijk begaanbare besneeuwde bergen van El Cebreiro werden hiermee vermeden. Deze pelgrimsroute wordt om diezelfde reden nog steeds gebruikt. 

De route verlaat de Camino Francés in Ponferrada en loopt langs de Rio Boezo en door het stroomgebied van de Rio Sil. Via Monforte de Lemos en Chantada vervolgt de route richting Lalín en de Camino Sanabrés die uitkomt in Santiago de Compostela. 

Is de Camino de Invierno een goed alternatief voor Camino Francés?

De Camino de Invierno is een goed alternatief voor de drukke Camino Francés. Het is een perfect alternatief om de laatste drukke 100 km van de Camino Frances vanuit Sarria te mijden. Je wordt meteen na Ponferrada getrakteerd op prachtige uitzichten over de Rio Sil. Het is tevens de enige route die door alle vier de provincies van Galicië loopt. Een van de hoogtepunten van de route is Las Médulas, een fascinerend landschap met bijzondere rotsformaties en okerkleurige bergpieken. Het gebied is ontstaan door de goudwinning in de tijd van de Romeinen. Nu staan er vooral veel oude kastanjebomen. 

6. Waar begint de Camino Ingles?

De Camino Inglés begint in de Noord-Spaanse plaats Ferrol en loopt via Neda, Pontedeume, Betanzos, Bruma, Sigüeiro naar de kathedraal in Santiago de Compostela. De route is ongeveer 118 kilometer en is in 5 à 6 dagen te lopen. 

Deze Camino werd van oudsher vooral gebruikt door pelgrims uit Noord-Europese landen zoals Engeland en Wales. Zij voerden naar de havens van La Coruña of El Ferrol om hun pelgrimstocht te beginnen. Deze weg heeft daarom de naam Camino Inglés of de English Weg gekregen. 

Ook deze Camino is een stuk minder druk dan de Camino Francés. Het eerste stuk van de route loop je over heuvelachtig gebied en moet je klimmen en dalen. Na de top van de Bruma-Meson do Vento gaat de pelgrimstocht grotendeels bergafwaarts.  

7. Waar begint de Camino Finisterre

Camino Finisterre is de enige camino die in Santiago de Compostela begint. Deze relatief korte wandeltocht van ongeveer 80 kilometer eindigt in Finisterre, wat letterlijk het einde van de wereld betekent in het Latijn. Het is de plaats waar de apostel Jacobus voor het eerst voet aan land zou hebben gezet.

Voor vele pelgrims is Santiago de Compostela het eindpunt van een prachtige Camino, maar sommigen kiezen ervoor om door te lopen naar het einde van de wereld in Finisterre en/of Muxia. Je kunt er zelfs voor kiezen om de hele route af te leggen en weer terug te keren naar Santiago.

Finisterre en Muxia liggen aan de Costa da Morte, oftewel de Kust des Doods vanwege de vele schipbreuken die er plaatsvonden. De zee is woest in dit deel van de oceaan. ‘s Avonds komen pelgrims aan het einde van de wereld samen om te genieten van een prachtige zonsondergang. Het is een waardig einde van een prachtige voettocht! 

De kustweg tussen Finisterre en Muxia is een must wanneer je kiest voor deze route. Prachtige vergezichten wisselen elkaar af met schitterende baaien waar je een verfrissende duik in zee kunt nemen. Op het strand kom je wellicht nog een Sint Jacobsschelp tegen.   

8. Waar begint de Vía de la Plata?

Vía de Plata was ooit een Romeinse weg die heden ten dage begint in Sevilla en via Zafra Zamora, Cáceres en Salamanca richting Santiago de Compostela loopt. Het is een relatief onbekende Camino en mede daarom een rustige variant. Vanaf Zamora zijn er drie opties om de trektocht te vervolgen; de Camino Sanabrés, originele Vía de la Plata en de route richting Portugal die uiteindelijk zicht weer voegt bij de Camino Sanabrés vlakbij Ourense.

De Vía Plata is de langste Camino van Spanje (1000 km) een historische Romeinse weg die het zuiden van Spanje verbindt met het noorden. Het was in die tijd een van de belangrijkste verbindingswegen. Het is de langste Camino in Spanje en wordt ook wel de Ruta de la Plata of Camino Mozàrabe genoemd. Na de 13e eeuw werd het rustiger op de weg tot de jaren ‘80 van de vorige eeuw waarin de hedendaagse pelgrims de route frequenter gingen bezoeken. 

Je kunt deze route beter niet in juli of augustus lopen vanwege de verzengende hitte. De temperaturen stijgen tot grote hoogtes. Zorg dat je goed voorbereid op pad gaat en voldoende maatregelen treft tegen zonnesteken en uitdroging. Omdat de route langzaam in populariteit stijgt, neemt het aantal accommodaties langs de route toe. Toch kan het voorkomen dat je hele stukken moet afleggen zonder door dorpjes en steden te komen. Een goede voorbereiding is dan ook noodzakelijk! 

➽ Reisgidsen en kaarten van Vía de la Plata kun je vinden bij reisboekhandel De Zwerver.

9. Waar begint de Camino Sanabrés?

De Camino Sanabrés begint in Granja de Moreruela in de diepe binnenlanden van Spanje. De route is bijna 370 kilometer lang en komt langs Ourense waarvandaan het nog slechts 100 kilometer is naar Santiago de Compostela. De route is onderdeel van de Via de Plata doe vanuit Sevilla naar Noord Spanje loopt. 

De Orde van Cisterciënzers heeft deze plaats uitgekozen om hun eerste klooster op het Iberisch schiereiland te bouwen. Vroeger stond deze plaats bekend als Santiago de Moreruela wat laat zien dat er een nauwe band was met de Sint Jacobsroute. De route werd niet alleen door pelgrims gebruikt, maar ook door reizigers en handelaren om vanuit de binnenlanden van Spanje naar het noorden te trekken.

➽ Deze routekaart van de Camino Sanabres en Camino Invierno is verkrijgbaar bij reisboekhandel De Zwerver voor ongeveer €15,00.

10. Waar begint de Camino Portugues?

De Camino Portugues begint of in Lissabon de hoofdstad van Portugal of in Porto aan de Westkust van Portugal. Over glooiende paden zonder extreme hoogteverschillen loopt de route via oude dorpjes, stadjes en wijngaarden via Barcelos, Ponte de Lima, Rubiães en Valença naar Santiago de Compostela. De route vanaf Porto is ruim 250 kilometer lang en heeft onderweg diverse routeopties. 

Deze Portugese Camino vanuit Porto loop je in ongeveer 2 weken en is een mooie en rustige variant op de meeste camino’s in Spanje. Wanneer je in Lissabon begint moet je ongeveer 615 kilometer afleggen om bij de kathedraal in Santiago de Compostela aan te komen. 

Het is vergeleken met de camino’s in Spanje makkelijk om naar het beginpunt in Lissabon of Porto te komen. Beide steden beschikken over een grote luchthaven waar regelmatig vliegtuigen uit Nederland landen. 

Zijn er voldoende accommodaties op de Camino Portugues?

Er zijn voldoende overnachtingsmogelijkheden op de Camino Portugues, zelfs in de winter. Je kunt kiezen uit hotels, hostals en albergues. Een bed op een slaapzaal kost vaak tussen de €5,00 en €10,00 per persoon per nacht. 

➽ Wil je meer weten over kosten op de Camino? Lees dan deze blog vol tips om te besparen op deze prachtige pelgrimstocht.

Meer lezen over de Camino? Bekijk deze artikelen