Kan ik de Camino in de winter lopen? Complete wintergids

We wandelen natuurlijk allemaal graag wanneer de zon schijnt en de thermometer meer dan 18 graden aangeeft, maar is het ook mogelijk om met plezier de Camino naar Santiago in de winter af te leggen? 

De winter is het minst populaire jaargetijden om de Camino te lopen, maar het is wel degelijk mogelijk om in de wintermaanden naar Santiago de Compostela te lopen. Het vergt alleen wat extra voorbereiding, een andere uitrusting en een begaanbare route. 

Ondanks dat het woord winter wellicht constante vrieskou, sneeuw, hagel, regen en wind bij je oproept, is het tegendeel vaak waar wanneer je maar de juiste route kiest. Wandelen in de maanden november, december, januari en februari brengt ook veel voordelen met zich mee. 

Laten we eens kijken welke voorbereiding er nodig is voor een winters avontuur op de camino! 

Waarom zou ik de Camino in de winter gaan lopen?

Het allergrootste voordeel van de Camino in de winter lopen is het aantal pelgrims. Het is vele malen rustiger in buiten het hoogseizoen dat van april tot en met oktober loopt. Daarnaast profiteer je van:

• Rustige slaapzalen
• Frisse winterse lucht
• Geen tropische hitte
• Extra behulpzame mensen
• Geen wachtrijen
• Lagere prijzen

Hoe is het weer in de winter op de Camino?

Wanneer je de Camino in de winter gaat lopen is het van groot belang dat je de weersvoorspelling volgt. Wanneer er hevige regen- of sneeuwval voorspeld is kun je beter een nacht extra in de Albergue verblijven of een lager gelegen route kiezen. 

Tijdens je wandeling kun je vaak de lokale bevolking vragen naar het aankomende weer. Vooral boeren zijn goed in het voorspellen van het weer in de aankomende uren. Zij kunnen de luchten goed lezen. 

Het kan in de binnenlanden van Spanje erg koud worden in de winter. Hoger gelegen gebieden zijn sowieso koeler dan in de dalen. In Galicië kun je net zoals in de zomer trouwens veel regen verwachten, maar het kan ook aangenaam mild winterweer zijn met temperaturen van 10 tot 15 graden. In de volgende paragraaf lees je per Camino wat je van het weer mag verwachten. 

Welke route is het beste voor een winter op de Camino?

Het belangrijkste advies dat ik je kan geven is, kies een route die niet hoog door de bergen loopt wanneer je geen alpiene sneeuwervaring hebt. Het is té gevaarlijk om in de winter in sneeuwcondities bergpassen over te steken, zeker wanneer je alleen op pad gaat. 

Onthoud ook dat sommige bergpassen in de winter gesloten zijn en niet toegankelijk door de grote hoeveelheid sneeuwval. Een aantal van de klassieke Camino routes blijven onder de 500 meter en zijn daardoor waarschijnlijk grotendeels sneeuwvrij. 

De beste routes voor een winter op de Camino zijn:

1 Camino Portugues

De Camino Portugues kustroute loopt, zoals je al kunt raden, voornamelijk langs de Portugese kust. De temperaturen in de winter zijn daar over het algemeen redelijk aangenaam tussen de 10 en 15 graden. Neem wel je regenjas en -broek mee, je zult ze nodig hebben. 

De route door het binnenland, van Tui naar Santiago, is ook prima te doen in de winter. Ook hier zijn de temperaturen prima te doen en je kunt genieten van een heerlijke rustige Camino.

De wandelgidsen en wandelkaarten van de Camino Portugues zijn verkrijgbaar bij Reisboekhandel De Zwerver in Groningen. Je kunt alle kaarten en gidsen online bestellen, je hebt ze meestal binnen 1 dag in huis (voor 17 uur bestellen).

2 Camino Frances vanaf Roncesvalles

Het is mogelijk om de Camino Frances in de winter te lopen. Je moet alleen het stuk tussen St Jean Pied de Port en Roncesvalles overslaan. De pas is gesloten (november tot maart) en té gevaarlijk om in de winter over te steken. Er zijn de laatste jaren diverse eigenwijze pelgrims gered uit de sneeuw op of nabij Col de Lepoeder.

Ook de afdaling van Foncebadón naar O Cebreiro loopt boven de 1000 meter en kan moeilijk zijn om af te leggen tijdens de winter. Ik raad je aan om je goed te laten informeren naar de mogelijkheden en indien nodig het stuk over te slaan met een taxi of bus.

Een goed alternatief voor dit deel van de Camino Frances is de Camino de Invierno. Deze route werd in de middeleeuwen gebruikt door pelgrims die tijdens de winter de hoge bergpassen wilde mijden. Deze route begint in Ponferrada en loopt in 260 kilometer naar Santiago de Compostela.

Wanneer je maar een paar dagen tot je beschikking hebt, kun je ook kiezen voor het populaire laatste deel van de Camino Frances van Sarria naar Santiago. In de zomermaanden is het verschrikkelijk druk op dit deel van de Camino. Maar in de winter kun je genieten van rust en ruimte en toch nog andere pelgrims ontmoeten en verhalen delen. Het zijn genoeg kilometers om in aanmerking te komen voor de Compostela, het bewijs van jouw pelgrimstocht. 

Je kunt de wandelkaarten en routegidsen van de Camino Frances bestellen bij Reisboekhandel De Zwerver. Wanneer je voor 17 uur besteld, heb je jouw gids of kaart de volgende dag in huis. Ook mag je gratis retourneren!

3 Camino Ingles

Een andere optie is om de Camino Ingles in de winter te lopen. De route is relatief kort en loopt in zijn geheel onder de 500 meter. Het kan helaas flink regenen in Galicië, dus je regenpak moet mee! Maar als regen je niet deert (en misschien heb je geluk) is het wel een prachtige manier om in de wintermaanden te genieten van de Camino. 

Wees voorzichtig op een aantal steile hellingen, ze kunnen glad zijn na hevige regenval. 

Je kunt routekaarten en wandelgidsen van de Camino Ingles bestellen bij Reisboekhandel De Zwerver in Groningen. Wanneer je voor 17 uur besteld heb je jouw wandelgidsen en kaarten de volgende dag in huis. Ook mag je gratis ruilen en retourneren!

4 Via de la Plata

Acceptabele temperaturen kun je ook vinden op het eerste deel van de Via de la Plata lopen van Sevilla naar Monasterio. Van december tot en met februari is het tussen de 10 en 12 graden. Het is minder nat dan in het noorden en daarmee een mooi alternatief voor de Camino Frances en Ingles.  

Je kunt de wandelgids van Via de la Plata van Rother vinden bij De Zwerver in Groningen. Wanneer je voor 17 uur besteld, heb je de gids de volgende dag in huis.

Deze Caminos zijn ongeschikt tijdens de winter

Camino del Norte en Camino Primitivo zijn ongeschikt voor een winterse Camino vanwege de grote hoeveelheden regen en steile hellingen. De Camino Primitivo is bovendien afgelegen waardoor het moeilijk kan zijn om onderdak en eten te vinden. 

Welke kleding en uitrusting heb ik nodig tijdens de winter op de Camino?

Een groot deel van je bepakking is hetzelfde wanneer je in een warmere periode loopt. Je kunt deze de zomerse paklijst hier gratis downloaden. Maar tijdens koudere maanden heb je meer bepakking en dus ook een grotere backpack nodig, tussen de 45 en 65 liter is voldoende.  Onderaan deze lijst vind je een download link voor jouw gratis Camino paklijst wintereditie.

Papieren

Camino paspoort (La Credencial)
Contant geld
Paspoort of Europese identiteitskaart
Pinpas en creditcard
Gebruik een waterdichte A5 documentenhoes voor je paspoort en La Credencial. Dan blijven je documenten droog tijdens regen- en sneeuwbuien.

Apparatuur

Smartphone
mocht je toe zijn aan een nieuwe smartphone, koop er dan een met een goede camera zoals de Samsung Galaxy S20 FE, Google Pixel 5, iPhone SE 2020 of wanneer je meer te besteden hebt een Samsung Galaxy S21, iPhone 12 of 13.

Uitrusting

Backpack voor 45 tot 65 liter met regenhoes
ik ben erg gelukkig met mijn Osprey Atmos AG 65 liter backpack voor de meeste van mijn trektochten, maar diverse andere varianten zijn ook uitermate geschikt voor een winterse Camino. Je vindt ze in deze blog.
Ducttape
je kunt eenvoudig en snel een rol kopen bij Bol.com
Handdoek (sneldrogend/microvezel)
ik gebruik de Care Plus en Sea to Summit handdoeken
Hoofdlamp met batterijen
Lakenzak met insect shield
ik gebruik de Anti Insect Lakenzak van Cocoon
Slaapzak (voor lagere temperaturen)
deze slaapzakken zijn allemaal voor koude weersomstandigheden en wegen max 2 kg
Wandelstokken
Washand (sneldrogend)
Waterdichte pakzakken
ik maak al jaren gebruik van de waterdichte zakken van Sea to Summit en Osprey
Waterfles of drinksysteem
naast een Platypus 2 liter waterzak gebruik ik een Nalgene 1 liter fles
Zakmes of multitool
mijn all time favorite is het Victorinox zakmes met 14 functies. Ik heb deze als tiener gekocht in de Zwitserse bergen en door mijn eigen fout een keer moeten vervangen, maar ze gaan in principe een leven lang mee.
Ziplock zakjes
Zonnebril (laagstaande zon kan fel zijn)

Kaarten en boeken

Dagboek
een papieren dagboek met pen vind ikzelf nog altijd het leukste, maar wanneer kilo’s tellen kies ik toch liever voor een digitaal dagboek via een Android of iOS app.
Routegids Camino
Wandelkaarten (1:50.000)
ik koop de meeste routekaarten en wandelgidsen bij Reisboekhandel De Zwerver in Groningen. Ze hebben ook een uitgebreid Camino assortiment.

Kleding

Buff of sjaal
ik loop zowel in de zomer als de winter met een buff. Het is een veelzijdig stukje uitrusting wat je voor vele doeleinden kunt inzetten.
Fleecetrui
een goede, ademende, sneldrogende fleecetrui of -vest is vast onderdeel van mijn bepakking.
Handschoenen (waterdicht)
een paar lichtgewicht, waterdichte en ademende handschoenen zijn erg prettig tijdens winterse tochten en koude zomerse avonden in de bergen.
Hemd (wol of synthetisch)
ik draag altijd een wollen of syntehtisch hemd onder mijn wandelshirts. Ze laten zweet goed door waardoor je met een relatief droog lijf rondloopt. Daarmee voorkom je onderkoeling in de herfst en winter. Mijn favoriete hemden van dit moment zijn de shirts van Odlo.
Jas (donsjas met kunstveren)
Lange broek voor ’s avonds

Muts
natuurlijk gebruik ik de muts uit mijn eigen Camino assortiment. Deze dikke beanie werkt perfect in koude omstandigheden. Ze zijn gemaakt van 63% polyester, 32% katoen en 5% elastaan. Je kunt ze bestellen met alle unieke outdoor ontwerpen die ik de afgelopen jaren heb gemaakt.
Onderbroeken (wol of synthetisch)
recentelijk ben ik na heel veel jaren eigenwijs te zijn geweest, toch over gestapt op wollen/synthetische onderbroeken. Had ik dat maar eerder gedaan, ik ben namelijk erg blij met mijn SuperNatural Boyfriend Hipster (gekocht bij Bever).
Pyjama (met lange mouwen en pijpen)
Regenbroek
wanneer je kiest voor een jas, in plaats van een poncho, dan heb je ook een regenbroek nodig (zeker in de winter). Ik ben al ruim 10 jaar erg gelukkig met mijn regenbroek van Berghaus. Deze is sterk en heeft ritsen aan de zijkant waardoor je de broek makkelijk aan en uit trekt.

Regenjas (ademend) of poncho
wanneer je een nieuwe outdoor jas koopt zorg er dan voor dat deze:
– waterdicht is
– winddicht is
– meerdere membramen heeft
– en een verstelbare capuchon heeft
Deze jassen, verkrijgbaar bij Bever, voldoen allemaal aan deze criteria.
Riem
omdat ik altijd kilo’s afval tijdens een trektocht van meerdere weken, neem ik sowieso een riem mee. Deze riem van Fjallraven is erg sterk en handig in gebruik. Je kunt de outdoorriem trapsgewijs instellen (geen gaatjes dus).
Sandalen of slippers voor ‘s avonds (binnen)
ik vind het heerlijk om ’s avonds niet weer mijn wandelschoenen of bergschoenen aan te moeten trekken. Daar worden mijn moeie voeten helemaal niet blij van. In plaats daarvan neem ik altijd een paar teenslippers (met teensokken) of sandalen mee.
Shirt met lange mouw (wol of synthetisch)
in de zomer loop ik het liefst met korte mouwen rond, maar in de winter (bij lagere temperaturen en guur weer) is een wollen of synthetisch shirt met lange mouwen onmisbaar. Zorg ervoor dat er geen katoen verwerkt is, zodat het shirt snel droogt. Ik heb een aantal shirts voor je uitgekozen die snel drogen, geurtjes tegengaan en ademen.

Sokken (wol)
mijn favoriete wandelsokken zijn al sinds jaar en dag de Falke TK2 Cool (zomer) en Falke TK4 Expedition (winter). Deze sokken zijn er in wollen- en synthetische varianten wat zorgt dat ze lekker snel droog zijn. De wollen sokken van Falke zorgen er bovendien voor dat ze langer fris ruiken.
Sport BH’s (voor de dames)
bij sport bh’s geldt eigenlijk hetzelfde als voor onderbroeken, shirts en truien. Zorg dat ze sneldrogend en ademend zijn. Let ook even op de mate van ondersteuning! Ik heb na meedere miskopen, besloten wat meer geld uit te geven en een aantal verschillende Sport BH’s bij Bever Zwerfsport gekocht. Deze gaan ondertussen al weer meerdere jaren mee.
Teensokken (voor in slippers)
Thermokleding (broek en shirt met lange mouw)
mijn thermokleding van ruim 10 jaar oud is helaas niet meer verkrijgbaar, maar ik ben qua t-shirts erg tevreden over SuperNatural en IceBreaker. Mijn man heeft een thermobroek en shirt met lange mouwen van SuperNatural en krijgt het nooit (ik herhaal nooit) koud.
Wandelbroek (lang en warm)
Wandelschoenen (waterdicht goretex)
in de blog ‘welke wandelschoenen zijn het beste voor de Camino‘ kun je lezen welke schoenen het beste bij jou passen. Zorg er in de winter voor dat je schoenen waterdicht zijn en beschikken over een Goretex laag.

Toilettas

Deodorant of antitranspirant
sinds enkele jaren maak ik tijdens trektochten gebruik van antitranspirant in plaats van deodorant. Je hoeft het maar een keer in de 4 a 5 dagen te gebruiken en zorgt voor droge oksels tijdens de tocht. Je wollen of technische shirts gaan daardoor nog minder snel ‘stinken’.
Desinfectiemiddel
Haarborstel (bij langer haar)
Kokosolie (voor veel dingen handig, inclusief droge huid behandelen)
Lippenbalsem met zonnefactor (ook in de winter)
vergeet niet om lippenbalsem met zonnefactor mee te nemen in de winter. Wanneer je een gure, zonnige dag op de Camino hebt, kunnen je lippen alsnog verbranden en schraal worden.
Medicatie en pijnstillers (paracetamol, ors, imodium)
Naald en draad
Nagelknipper
Oogmasker
Oordoppen
hoewel het een stuk rustiger is op de slaapzalen, is het toch verstandig om oordoppen mee te nemen. Je zult maar net een snurker treffen of pelgrims die later naar bed gaan en veel eerder opstaan. Ik ben, na vele doppen geprobeerd te hebben, uitgekomen bij de foam oordoppen van 3M. Simpel maar erg effectie!
Pincet
Pleisters (blarenpleisters en gewone pleisters)
Tandenborstel en tandpasta
Verband (ehbo)
Wilderness Wash (zeep, wasmiddel en shampoo in een)
met Wilderness Wash van Bever Zwerfsport kun je je lichaam, haren, potten/pannen en kleding wassen. Het is zeer geconcentreerd waardoor je maar weinig nodig hebt voor een schoon resultaat. Daarnaast is de zeep biologisch afbreekbaar, wat goed voor het milieu is.
Zakdoeken of wc-papier

Optioneel

Activity tracker
vier jaar geleden heb ik voor mijn verjaardag de Garmin Fenix 5 Smartwatch gekregen en ik kan alleen maar zeggen dat ik er ontzettend blij mee ben. Wat een prachtig horloge met perfect werkend GPS systeem en vele verschillende mogelijkheden en te meten activiteiten. Je kunt de data na je dagtocht makkelijk synchroniseren met de Garmin app. Je krijgt dan te zien hoever je gelopen hebt, hoeveel hoogtemeters je gemaakt hebt, hoe je hartslag en temperatuur was gedurende dag en nog veel meer. De Garmin Fenix 5 is ondertussen vervangen door de Garmin Fenix 6 en verkrijgbaar bij Bever Zwerfsport.

Camera
de laatste jaren gebruik ik alleen mijn smartphone, met uitgebreide camera setup, tijdens mijn trektochten. Het scheelt gewoon in gewicht! Een kleine, lichtgewicht compact camera is uiteraard een goed alternatief. Ik kan je de compact camera’s van Sony (Sony Cybershot DSC-HX60) en Canon (Canon Powershot SX740 HS) aanbevelen. Deze heb ik veel gebruikt voordat ik mijn spiegelreflexcamera meenam.
Carabines of gespen
E-reader
in de winter is het vroeger donker en heb je ’s avonds minder de mogelijkheid of zin om buiten door te brengen. Een e-reader is dan een welkome bezigheid tijdens de uurtjes voor het slapengaan. Mijn Kobo Aura heeft me in de afgelopen jaren nooit teleurgesteld. Je kunt er veel boeken op kwijt, is simpel in gebruik en de batterij gaat heel lang mee!
Lichtgewicht waslijn met paar knijpers
Powerbank
ondanks dat je in veel Albergues je smartphone, camera en andere apparaten kunt opladen, kan het handig zijn om een kleine powerbank mee te nemen. Zo kun je indien nodig tijdens het wandelen je smartphone opladen. Zeker wanneer je jouw mobiel ook als camera en navigatie gebruikt, loopt de batterij snel leeg. Deze MojoGear Mini is erg klein en licht in gewicht en beschikt toch over 1.000 mAh waarmee je een gemiddelde telefoon 2 to 4 keer kunt opladen.
Spork
handig wanneer jij je eigen maaltijden verzorgt op de Camino. Ik maak al jaren gebruik van deze Sporks van Bever Zwerfsport en ze werken prima en eten prettig. Een Spork is trouwens een combinatie van een lepel en een vork (spoon en fork).

Paklijst voor de Camino in de winter

In de voorgaande paragraaf heb je mijn pakadvies kunnen lenen voor een Camino in de winter. Via deze link kun je jouw eigen exemplaar gratis downloaden. Het is een Google Spreadsheet waar je een kopie van kunt opslaan, zodat je deze naar eigen wens kunt aanvullen of aanpassen. 

Zijn de Albergues op in de winter?

Veel Albergues zijn in de winter gesloten, dus vooruit je dagafstanden en overnachtingsadressen plannen is noodzakelijk. Dat veel accommodaties gesloten zijn, betekent overigens niet dat je veel moeite moet doen om een Albergue te vinden. Vaak mag jij jezelf binnenlaten een plekje zoeken en komen ze ‘s avonds even langs om het geld voor de overnachting te innen en je Camino paspoort te stempelen.

Je kunt, ter ondersteuning, een Camino de Santiago app (Android en iOS) gebruiken voor overnachtingstips en routeadviezen tijdens de winter. Hierin staat aangegeven welke Albergues geopend zijn en welke niet.

Wat mag je verwachten van een Albergue tijdens de winter?

Eén ding is zeker het is over het algemeen kouder in de accommodaties. Vandaar ook mijn advies om een slaapzak mee te nemen die geschikt is voor lagere temperaturen. De gebouwen zijn minder goed geïsoleerd dan wij in Nederland gewend zijn.

Het reserveren van een slaapplaats is niet noodzakelijk omdat het veel rustiger is dan in de zomerperiode. Wel is het aan te raden om van te voren te informeren of een Albergue open is. 

Je hebt een grotere kans op een warme douche! Dat is bij winterse temperaturen een welkome verandering ten opzichte van een zomerse Camino.

Zorg ervoor dat je geen modder en andere viezigheid de Albergue mee inneemt. Zo blijft het voor iedereen schoon. Een paar sandalen of slippers voor in de accommodatie is daarom echt aan te raden. 

Meer over het overnachten in Albergues lees je in de blog ‘Overnachten in Albergues op de Camino.’

10 Tips voor een mooie winter op de Camino

1. Draag meerdere lagen sneldrogende wollen of synthetische kleding
2. Neem een warme muts, sjaal en waterdichte handschoenen mee
3. Kies waterdichte (goretex) wandelschoenen met stevige zolen en goed profiel uit 
4. Bekijk elke avond/ochtend voor vertrek de weersverwachting
5. Neem wandelstokken mee voor extra stabiliteit in modder en sneeuw
6. Doe de bergetappes samen met een of meerdere andere pelgrims
7. Gebruik de digitale Camino app om je stempels te verzamelen
8. Neem een opvouwbare paraplu of tent footprint mee om onder te schuilen
9. Begin minimaal 6 maanden van te voren te trainen, ook met bepakking
10. Neem reflecterende elementen mee, zodat je bij slecht weer goed opvalt